ТЕКСТИЛНА И КОЖАРСКА ИНДУСТРИЈА

      Текстилната и кожарската индустрија претставува една од водечките преработувачки идустрии во земјава со значителни резултати во формирањето на БДП, високото апсорбирање на работка сила и извозот. За разлика од другите стопански дејности, во оваа област релативно повеќе дојдоа до израз претприемачките иницијативи на стопанствениците, остварени се повеќе деловни врски со странски партнери, што претставува основа за натамошен развој.

       Процесот на глобализацијата, се поголемото вклучување во меѓународната економија, поставуваат голем број на предизвици пред текстилната и кожарската индустрија како за националната економија така и за земјата во целина. Трудоинтензивниот карактер и можностите што ги дава за порамномерен регионален развој се карактеристики на овие индустрија. Со самиот процес на преструктуирање на оваа гранка во развиените земји на Европската Унија и на селење на дел од нивното производство но други земји поволно се одрази и на Република Македонија со што се почувствува зголемена побарувачка и поповолни услови за лон аранжманите. 

       Структурниот развој на текстилната и кожарската индустрија, односно на производството на текстил, облека, обувки, кожа и репроматеријали како и недостатокот на стратешко планирање во минатото, неповолно се одрази врз перформансите на оваа индустрија и нивото на нејзина развиеност.

       За развојните можности на овие индустрии големо значење има и добрата макроекономска политика во врска со стабилноста и условите на стопанисување. Се поголемата либерализација во условите на стопанисување, и се послободното дејствување на пазарните законитости придонесуваат за отвореност на економијата, за поголема достапност на странските пазари и за подобрување на конкурентноста на текстилната индустрија. Тука треба да се спомене дека и националното законодавство во врска со текстилната индустрија во значителна мера е усогласено и хармонизирано со законодавството на ЕУ.

        Производство

       Производството на текстилни и кожарски производи во последните години, од 2005 година наваму, бележи  негативна тенденција, како кај производството на текстилни ткаенини,  кај производството на облека, така и кај обувките и кожарските производи, за разлика од позитивниот тренд во некои години кај вкупното индустриското производство, и одделно кај преработувачката индустрија. Според податоците за индустриското производство во 2021 година споредено со истиот период од 2020 година, кај производството на текстилни ткаенини имаме намалување на производството за 11,2%, а додека производството на облека намалување од 13,3%, а кај производството на кожа и слични производи од кожа намалување од 41,3%.

       Извоз

       Најзастапени групи производи во извозот од текстилната индустрија се следните: женски блузи, кошули, и кошули-блузи, машки кошули од памук, панталони, работни комбинезони, машки јакни и блејзери и слично, додека кај кожарската индустрија се обувките и други кожарски производи. Според податоците од Државниот завод за статистика, текстилната и кожарската индустија во 2021година, остварила извоз од 476.1 милиони евра што е 6,87 %, од вкупниот извоз, а додека увозот изнесува 598.3 милиони евра или 6,2% од вкупниот увоз во земјава.Близу 92% од производните потенцијали се извезуваат во земјите-членки на Европската унија, како и во Соединетите Американски Држави и во соседните земји.

Така, според остварениот извоз за 2021 година, најзначани партнери на Македонија се:
            • Германија со извоз од околу 300 милиони евра или 65.2% од вкупно реализираниот  извоз на текстил за 2019 година;
            • Грција - 96.4 милиони евра или 13.7%;
            • Холандија – 76.6 милиони евра или 12.2%
            • Велика Британија - 14.5 милиони евра или 2,1%

       Во овој период компаниите главно работат лон производство со странски партнери, (Германији, Италија, Холандија ). Сепак интенцијата на македонските компании од овие дејности треба да биде прилагодивање на светските пазарни текови и оттука, во иднина развојот на овие гранки треба да се движи во насока на развој и креирање свое сопствено производство, (а не само лон) со цел зголемеувана конкуренцијата на странските пазње ари.

Информација за текстилната и кожарската индустрија за 2022 година.pdf

Информација за текстилната и кожарската индустрија за прво полугодие 2021 година.pdf

Информација за текстилната и кожарската индустрија за 2020 година.pdf

Информација за текстилната и кожарската индустрија за прв квартал 2020 година

Информација за текстилната и кожарската индустрија за 2019 година

Фиксни и варијабилни трошоци кај лон производството

Ииформација за промена на начинот  на постапување со отпадот настанат од царинската постапка со економски ефект

РЕГУЛАТИВИ

Правилниците за одредување на називите на и суровинскиот состав на текстилните производи врз основа на член 20, став 1, точка 5 од Законот за безбедност на производите и тоа:

ИНИЦИЈАТИВИ

Актуелни Иницијативи за нaдминување на отворени прашања

Состојбите укажуваат дека проблемите, кои се лимитирачки фактори за консолидација на секторот по однос на правната регулатива и нејзината имплементација, главно се во следните области:

Закон за придонеси од задолжително социјално осигурување согласно кој, основица за пресметување и плаќање на придонесите, односно основицата за осигурување, не може да биде пониска од 50% од просечна плата по работник во Република Македонија објавена во тековниот месец. Стопанствениците од текстилната и кожарско-преработувачката индустрија укажуваат дека намалувањето на висината на вкупните давачки од платата може да биде за нив реално, само доколку основица за пресметување и плаќање на придонесите, биде 50% од просечната плата во месец декември од тековната за наредната година.

Пресметките покажуваат дека само на овој начин може да се постигне ефектот од намалувањето на висината на придонесите од плата во трудоинтензивните гранки, што се потврдува со пресметките по објавата на најниската основица за плаќање на придонесите од плата за 2010 година, што е за 18% поголема во однос на основицата за 2009 година, секако не поради реалното зголемување на платите, туку како резултат на воведување на концептот на бруто-плати и вклучувањето на исхраната и превозот во истата.

Закон за безбедност на здравјето при работа („Службен весник на РМ“ бр. 92/97)

Задолжителните контроли на работниците, со измена на член 22 од Законот, да не бидат на товар на работодавачот, кој редовно исплатува придонес за здравствено и социјално осигурување за своите вработени, туку на товар на Фондот за здравство, затоа што основните здравствени услуги веќе се платени, или пак да се подмират од средствата кои се издвојуват по основ на професионални заболувања.

Измена на Законот за царинска тарифа

Конкурентноста на домашното производство е клучен фактор за опстојување и проширување на пласманот на домашниот и странскиот пазар. Во тој контекст, уште еднаш се побара измена на Законот за царинска тарифа, со намалување на царинската стапка кај одредени суровини и репроматеријали кои се користат во кожарско преработувачката индустрија.
Пр. Суровата кожа под тарифен број 4102109000 не подлежи на царински давачки, Но, производителите во одделни случаи увезуваат сурова овчка кожа, на која за разлика од вообичаената за работа, има извршено поголем степен на конзервација неопходен за заштита од распаѓање на кожата поради подолг период на транспорт. Овој повисок степен на конзервација не значи дека кожата е штавена, поради што таа треба да се декларира како сурова кожа и да не шподлежи на плажање царински давачки.

СООДВЕТНА ЗАШТИТА ОД УВОЗ

Во функција на соодветна заштита од увоз, исто така, преку единствената бариера - квалитетот, се инсистира на доследна примена на донесениот правилник за квалитет за кожарско-преработувачката индустрија:

Правилникот за начинот на етикетирањето на материјалите што се користат во главните компоненти на обувките што им се продаават на потрошувачите.

Воведување антидампиншка царина за обувките произведени во НР Кина

На седницата на Советот на ЕУ од 22 декември 2009 е потврдено продолжување на антидампишката давачка за сите видови на обувки со кожниот горен дел, освен спортските обувки, обувки на кои е применета специјална трхнологија, влечки и други обувки за внатрешната употреба произведени во НР Кина, Виетнам и Макао. Вредност на антидампишката давачка е од 9,7% до 16,5 %, ад валорем давачката / ЕЗ L 352 од 30.12.2009

Студиите на Комисијата покажуваа дека овие давачки ги постигнале своите цели. Откако тие беа најавени, учеството на кинеските и виетнамските увози се стабилизира на околу 30% од европскиот пазар со обувки со горен дел од кожа и европските производители го задржаа учеството од 40-45%. Според ЕУ примената на давачките (кои не се однесуваат за спортските обувки, кои практично повеќе не се произведуваат во Европа) е зголемена за само 1,50 евра на просечната увозна цена на пар на чевли од околу 10 евра, споредена со многу поголемата продажна цена во продавниците.

Според Комисијата доколку се отстранат мерките во оваа фаза би довело до зголемување на дампингот и штетата – и потенцијално запирање на процесот на адаптирање на една индустрија која што вработува над 260.000 работници во ЕУ.